Λάδια Αυτοκινήτου
Ποιόν τύπο λαδιού αυτοκινήτου να επιλέξω;
Το λιπαντικό (λάδι) είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία και μακροζωία του κινητήρα. Οι βασικές του λειτουργίες είναι:
- Λίπανση: Μειώνει την τριβή μεταξύ κινούμενων μερών.
- Ψύξη: Απομακρύνει θερμότητα από τα σημεία τριβής.
- Καθαρισμός: Μεταφέρει μικροσωματίδια και κατάλοιπα προς το φίλτρο λαδιού.
- Προστασία από διάβρωση: Δημιουργεί φιλμ προστασίας κατά της οξείδωσης και σκουριάς.
- Σφράγιση: Συμβάλλει στη στεγανοποίηση μεταξύ εμβόλου και κυλίνδρου.
Η επιλογή του τύπου λαδιού επαφίεται στον οδηγό και έχει να κάνει με διάφορους παράγοντες, όμως πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται λάδι, που πληροί ή υπερκαλύπτει τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
Τι σημαίνουν οι αριθμοί στα λάδια;
To πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό τους είναι οι προδιαγραφές SAE (Society of Automobile Engineers). Η τυποποίηση SAE περιγράφει τη συμπεριφορά του λαδιού σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Αποτελείται από δύο αριθμούς. Ο πρώτος (W) που είναι πάντα πολλαπλάσιο του 5, δείχνει τη χαμηλότερη θερμοκρασία, κατά την οποία το λάδι μπορεί να προστατεύσει τον κινητήρα κατά την ψυχρή εκκίνησή του. Το αρχικό σημείο κωδικοποίησης είναι οι -35°С, που αντιστοιχούν στον αριθμό 0. Κάθε επόμενη κατηγορία, υπολογίζεται ανά 5°С. Πρακτικά, όσο μικρότερο το νούμερο, τόσο καλύτερη ροή έχει το λάδι στο κρύο.
Ο δεύτερος που είναι πάντα πολλαπλάσιος του 10, δείχνει το ιξώδες* του λαδιού στους 100 °С. Όσο μεγαλύτερος ο αριθμός, τόσο “παχύτερο” το λάδι σε υψηλή θερμοκρασία. Υπάρχουν και άλλοι διαχωρισμοί προδιαγραφών (API – American Petroleum Institute, ACEA – European Automobile Manufacturers’ Association , προδιαγραφές κατασκευαστών, κ.ά.) όμως ο αριθμός SAE είναι ο πιο συνηθισμένος.
*Το ιξώδες είναι ένα χαρακτηριστικό των ρευστών και δείχνει το πόσο “παχύρρευστο” είναι, δηλαδή πόσο εύκολα ρέει.
Διαφορετικοί τύποι λαδιών αυτοκινήτων
Ο πιο συνηθισμένος διαχωρισμός των λιπαντικών ανάλογα την προέλευσή τους είναι σε: Ορυκτέλαια, Ημισυνθετικά και Πλήρως συνθετικά.
Ορυκτέλαια (Mineral Oils)
Τα ορυκτέλαια προέρχονται απευθείας από διύλιση πετρελαίου. Παρέχουν βασική προστασία, αλλά με περιορισμένη αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες. Είναι ιδανικά για παλαιότερα οχήματα ή χαμηλών απαιτήσεων κινητήρες. Συνιστάται συχνότερη αλλαγή (κάθε ~5.000 – 7.000 χλμ).
Ημισυνθετικά (Semi-Synthetic ή Part Synthetic)
Τα ημισυνθετικά λάδια αυτοκινήτου είναι ένα μείγμα ορυκτελαίου και συνθετικού λαδιού. Έχουν καλύτερη αντοχή στη θερμότητα καθώς και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Παρουσιάζουν μια καλή σχέση κόστους–απόδοσης, ενώ η αλλαγή τους συνήθως γίνεται κάθε ~8.000 – 10.000 χλμ.
Πλήρως συνθετικά (Fully Synthetic)
Τα πλήρως συνθετικά λάδια αυτοκινήτου παρασκευάζονται με χημική σύνθεση για μέγιστη καθαρότητα και σταθερότητα. Έχουν εξαιρετική αντοχή σε υψηλές αλλά και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Κύρια γνωρίσματά τους είναι η καλύτερη ροή στο κρύο ξεκίνημα, η μειωμένη φθορά και η χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμου. Η αλλαγή τους γίνεται κάθε ~12.000 – 20.000 χλμ. (ανάλογα τον κινητήρα και το λάδι). Ιδανικά για σύγχρονους κινητήρες, turbo και υψηλών επιδόσεων.
Πώς μπορώ να ελέγξω το λάδι στο αυτοκίνητο;
Ο έλεγχος της στάθμης του λιπαντικού γίνεται με τη βοήθεια της ράβδου μέτρησης. Για να γίνει σωστός ο έλεγχος πρέπει ο κινητήρας να είναι κρύος και το αυτοκίνητο σε επίπεδη επιφάνεια. Τραβάμε με προσοχή τη ράβδο μέτρησης, τη σκουπίζουμε με ένα καθαρό πανί και την επανατοποθετούμε στη θέση της πλήρως, μέχρι να κουμπώσει. Την τραβάμε πάλι έξω και τότε ελέγχουμε τη στάθμη του λαδιού, η οποία πρέπει να είναι μεταξύ των ενδείξεων MIN και ΜΑΧ. Αν η στάθμη είναι κάτω από το MIN, χρειάζεται συμπλήρωση. Σε ορισμένα αυτοκίνητα, η μέτρηση γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω του πίνακα οργάνων. Για ακριβείς οδηγίες, ελέγξτε το εγχειρίδιο χρήσης του αυτοκινήτου.
Ο έλεγχος της στάθμης καλό είναι να γίνεται περίπου μία φορά το μήνα, πριν από ένα μακρινό ταξίδι ή μετά από οδήγηση σε ακραίες συνθήκες. Εκτός της στάθμης, ελέγχουμε και την ποιότητα του λαδιού. Αν είναι μαύρο, έχει ιζήματα ή άσπρες γραμμές, μάλλον χρειάζεται αντικατάσταση.
Φυσιολογική θερμοκρασία λαδιού αυτοκινήτου
Μετά από 10 λεπτά οδήγησης (σε συνηθισμένες συνθήκες) η θερμοκρασία του λαδιού κινητήρα είναι περίπου 90−100°C. Αυτή είναι και η ιδανική θερμοκρασία προκειμένου το λιπαντικό να διατηρεί τη σωστή ρευστότητα και να προστατεύει τον κινητήρα. Η ιδανική θερμοκρασία διαφέρει ανάλογα με το αυτοκίνητο, γενικά όμως υψηλότερες θερμοκρασίες από τους 90°C μπορεί να υποδεικνύουν πρόβλημα. Τα σύγχρονα οχήματα διαθέτουν προηγμένα συστήματα ψύξης (ψυγεία λαδιού) ώστε να διατηρούν τη θερμοκρασία του λαδιού εντός των φυσιολογικών ορίων και είναι εξοπλισμένα με αισθητήρες και ενδείξεις θερμοκρασίας και προειδοποιούν τον οδηγό αν κάτι δεν πάει καλά, δίνοντάς του την ευκαιρία να δράσει πριν δημιουργηθεί σοβαρή ζημιά. Όταν το λάδι υπερθερμαίνεται, δεν μπορεί πλέον να προστατεύσει αποτελεσματικά τον κινητήρα. Όταν αρχίσει να γίνεται πιο λεπτόρευστο, χάνει την ικανότητά του να προστατεύει επαρκώς τα κινούμενα μέρη. Αυτό αυξάνει την τριβή και προκαλεί φθορά και ολοένα και υψηλότερη θερμοκρασία με αποτέλεσμα την παραμόρφωση των μεταλλικών εξαρτημάτων. Καθόλη αυτή τη φάση, ο κινητήρας λειτουργεί με μειωμένη απόδοση, ενίοτε κάνοντας περίεργους θορύβους και εν τέλη, αν δεν σταματήσει άμεσα, καταστρέφεται. Όσο η θερμοκρασία αυξάνεται, το λάδι περνάει από μία χημική διαδικασία που ονομάζεται οξείδωση, παράγοντας οξέα και λάσπη που φράζουν τα εσωτερικά κανάλια του κινητήρα. Μόλις το λάδι φτάσει στο σημείο θερμικής διάσπασης (περίπου 110°C), τότε χάνει τελείως τις ιδιότητές του.
Αλλαγή λαδιών αυτοκινήτου: διαδικασία & συχνότητα
Κάθε πότε αλλάζουμε λάδια στο αυτοκίνητο και τι περιλαμβάνει η αλλαγή;
Η συχνότητα αλλαγής λαδιών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: το είδος του λαδιού που χρησιμοποιείται, τον τύπο του κινητήρα, τις συνθήκες οδήγησης αλλά πιο σημαντικό, τις οδηγίες του κατασκευαστή. Ένα απλό ορυκτέλαιο έχει περίπου τη μισή διάρκεια ζωής από ένα συνθετικό. Επίσης η σκληρή χρήση (ρυμούλκηση, ανηφόρες, κλπ.) περιορίζουν τη ζωή των λιπαντικών σημαντικά σε σχέση με ένα αυτοκίνητο που κινείται λ.χ. σε αυτοκινητοδρόμους. Πάντα μαζί με την αλλαγή λαδιού πρέπει να γίνεται και αλλαγή φίλτρου λαδιού καθώς και της ροδέλας της τάπας για να αποφευχθούν διαρροές από το κάρτερ.
Συνέπειες καθυστερημένης αλλαγής λαδιών αυτοκινήτου
Κατά την παρατεταμένη χρήση, το ιξώδες στα λάδια αυτοκινήτου μεταβάλλεται. Το λάδι μολύνεται από καύσιμα, σκόνη, μεταλλικά ρινίσματα και υγρασία. Οξειδώνεται, γίνεται όξινο και καίγεται, αφήνοντας κατάλοιπα και λάσπη. Αυτό σημαίνει ότι παύει να λιπαίνει και να προστατεύει αποτελεσματικά τον κινητήρα. Ο κινητήρας δουλεύει με αυξημένη τριβή στα κινούμενα μέρη, υπερθερμαίνεται, αυξάνεται η κατανάλωση καυσίμου, οι εκπομπές καυσαερίων και στο τέλος καταστρέφονται το turbo (αν υπάρχει) και ο κινητήρας.
Κόστος και διάρκεια διαδικασίας
Η αλλαγή του λιπαντικού είναι μία διαδικασία εύκολη και καθόλου χρονοβόρα. Καλό όμως είναι να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό, που έχει τα κατάλληλα εργαλεία και εμπειρία καθώς το παραμικρό λάθος μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό. Ο απαιτούμενος χρόνος δεν υπερβαίνει τα 15-30 λεπτά ενώ το κόστος εξαρτάται από τον τύπο του λιπαντικού (από 3 μέχρι 30€/lt) και το κόστος των εργατικών (ενδεικτικά 15-30€). Επίσης, η απόρριψη των χρησιμοποιημένων λιπαντικών πρέπει να γίνεται με τρόπο οργανωμένο καθώς αποτελούν επικίνδυνους ρυπαντές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Χάνει λάδια το αυτοκίνητο; Πώς να το εντοπίσετε.
Αν κατά τον έλεγχο της στάθμης λαδιού διαπιστώσουμε χαμηλή στάθμη ή αν ανάψει το αντίστοιχο λαμπάκι στο καντράν, εκτός από τη συμπλήρωση, θα πρέπει να ελεγχθεί και η αιτία. Το λιπαντικό που λείπει, είτε έχει χαθεί μέσω διαρροής είτε έχει καεί μέσα στον κινητήρα. Στην πρώτη περίπτωση θα μπορέσουμε να δούμε τα ίχνη του λαδιού πάνω σε μέρη του κινητήρα (κάρτερ, φίλτρο, κλπ.) ή και κάτω από το αυτοκίνητο στο σημείο που είναι σταθμευμένο. Στη δεύτερη περίπτωση τα λάδια περνάνε στο θάλαμο καύσης από τα ελατήρια των πιστονιών ή τις τσιμούχες των βαλβίδων με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μπλε ή γκρίζος καπνός στην εξάτμιση. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να επιληφθεί ένας επαγγελματίας μηχανικός.
Επιπτώσεις διαρροής λαδιού στο ψυγείο αυτοκινήτου
Κανονικά, το κύκλωμα λαδιού και το κύκλωμα ψύξης είναι τελείως ανεξάρτητα μεταξύ τους. Το λάδι λιπαίνει, ενώ το ψυκτικό απομακρύνει την θερμότητα. Όταν δούμε λάδι μέσα στο ψυγείο σημαίνει ότι τα δύο κυκλώματα έχουν επικοινωνήσει μεταξύ τους. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάψιμο της φλάντζας, ράγισμα της κυλινδροκεφαλής ή βλάβη στο ψυγείο λαδιού. Όταν το λάδι και το ψυκτικό αναμιχθούν, ο κινητήρας παύει να λιπαίνεται αλλά και να ψύχεται ικανοποιητικά και αποτελεσματικά.
Γενικές συμβουλές περί λιπαντικών
- Η παράλειψη ή καθυστέρηση αλλαγής λαδιών μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για τον κινητήρα, από αυξημένη φθορά μέχρι πλήρη καταστροφή. Δεν αμελούμε ποτέ την τακτική αλλαγή τους.
- Επιλέγουμε λιπαντικό σύμφωνα με το εγχειρίδιο του οχήματος.
- Ελέγχουμε τακτικά τη στάθμη του λαδιού. Αν έχει πέσει η στάθμη, συμπληρώνουμε τόσο ώστε να φτάσει ο δείκτης πάλι στο MAX.
- Δεν αναμιγνύουμε λάδια διαφορετικού τύπου ή ιξώδους.
- Αλλάζουμε φίλτρο λαδιού σε κάθε αλλαγή λαδιών.
- Αν ανάψει κάποια ένδειξη λαδιού ή θερμοκρασίας εν κινήσει, ακινητοποιούμε το όχημα αμέσως και το πηγαίνουμε σε μηχανικό για έλεγχο.
Συχνές ερωτήσεις για τα λάδια αυτοκινήτου
Τι κάνω αν ανάψει η ένδειξη λαδιού εν κινήσει;
Η ένδειξη λαδιού αυτοκινήτου είναι μια προειδοποιητική λυχνία που υποδηλώνει πρόβλημα με τη στάθμη ή την πίεση του λαδιού του κινητήρα. Αν ανάψει, σταματήστε αμέσως το αυτοκίνητο σε ασφαλές σημείο, ελέγξτε τη στάθμη με τον δείκτη και συμπληρώστε εάν χρειάζεται.
Πόσο λάδι συμπληρώνω αν είμαι στο όριο;
Αν χρειαστεί να συμπληρώσουμε λάδια, βάζουμε πάντα μέχρι την ένδειξη MAX του δείκτη λαδιού και δεν την ξεπερνάμε ποτέ.
Είναι φυσιολογικό να καίει λίγο λάδι ο κινητήρας;
Σε παλιά αυτοκίνητα είναι συνηθισμένη μία μικρή απώλεια λαδιού λόγω καύσης. Αν η ποσότητα αυτή είναι μικρή, δε θα δημιουργήσει άμεσο πρόβλημα στον κινητήρα. Αν όμως δεν επιδιορθωθεί, η ποσότητα αυτή θα μεγαλώνει, οι ρύποι θα αυξάνονται, μπορεί να καταστραφεί ο καταλύτης και φυσικά να μείνει χωρίς λάδια ο κινητήρας και καταστραφεί και ο ίδιος.
Πόσο επηρεάζει η ποιότητα λαδιού τη διάρκεια ζωής του κινητήρα;
Η ποιότητα του λαδιού επηρεάζει δραματικά τη διάρκεια ζωής του κινητήρα και οι κατασκευαστές δίνουν ελάχιστες προδιαγραφές για τα λιπαντικά των κινητήρων τους. Τα λιπαντικά υψηλής ποιότητας προσφέρουν καλύτερη λίπανση, μειωμένη τριβή και φθορά, αντίσταση σε ακραίες θερμοκρασίες και προστασία των εσωτερικών εξαρτημάτων από την υπερθέρμανση και τη διάβρωση. Αντίθετα, η χρήση χαμηλής ποιότητας λιπαντικών ή η παράλειψη αλλαγής τους οδηγεί σε αυξημένη φθορά, μείωση της απόδοσης, αυξημένη κατανάλωση καυσίμου και, τελικά, σε σοβαρές και δαπανηρές βλάβες.
Προτεινόμενα Άρθα
Newsletter
Εγγραφείτε στο Newsletter μας και ενημερωθείτε πρώτοι για νέα και διαγωνισμούς.